Historia
Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Polskich Dzieci Wojny w Olsztynie powstało w marcu 2000 roku a 14 czerwca 2000 r. zostało zarejestrowane w Urzędzie do Spraw Kombatantów w Warszawie pod numerem 388.
Zgodnie z treścią uchwalonego Statutu Polskie Dzieci Wojny to osoby, które w chwili zakończenia drugiej wojny światowej (8 maja 1945) nie ukończyły jeszcze 18 roku życia i posiadają polskie obywatelstwo. Daty urodzenia naszych członków zawierają się między 8 maja 1927 a 8 maja 1945.
W latach okupacji, a szczególnie w trakcie działań wojennych dzieci w większości były pozbawione normalnego dzieciństwa. Żyły w bardzo trudnych warunkach bytowych doznając wielu krzywd. Często, gdy członkowie rodzin, walcząc w ruchu oporu nie wracali z akcji, dzieci zostawały półsierotami a także sierotami.
We wspomnieniach pisanych dziś przez naszych członków prawie zawsze przewija się obraz głodu, strachu i przerażenia podczas nalotów bombowych i strzelaniny, brak bezpiecznego bytu i rodzinnej opieki, w tym też opieki lekarskiej, a także normalnej nauki i zabawy. Część z nich przeżyła wraz z rodzicami tragiczny czas pobytu w obozach, wywózki i roboty przymusowe.
Zarząd Główny W-M S P Dz W mający swą siedzibę w Olsztynie przy ulicy 1-Listopada 4/9 obejmuje swym zasięgiem obszar Warmii i Mazur, posiadając oprócz Olsztyna 4 Oddziały terenowe w Elblągu, Giżycku, Lidzbarku Warmińskim i Iławie oraz Koło w Miłomłynie. Członkami są osoby spełniające wymogi statutu z naszego regionu, a także chętni z całego kraju. Wśród nich są lokalni mieszkańcy Olsztyna, tu urodzeni autochtoni, osadnicy z różnych stron kraju, repatrianci z zajętej przez ZSRR Wileńszczyzny i Podola oraz przesiedleńcy z Ukrainy w ramach akcji „Wisła" (1947). Ogółem liczba członków naszego Stowarzyszenia wg liczby aktualnych deklaracji wynosi blisko 900 seniorów, w tym ok. 700 w samym Olsztynie. Kilkunastu z nich przekroczyło już 90 rok życia. W 2022 roku spotkaliśmy się na 22-leciu od powstania w celu odnowienia wzajemnych kontaktów i uhonorowania najbardziej aktywnych oraz najstarszych wiekiem i stażem członków Stowarzyszenia.
W wyniku głębszych analiz dokumentów okazało się, że po drugiej wojnie światowej na Warmii i Mazurach największą grupą członków naszego Stowarzyszenia są osoby pochodzące z Wileńszczyzny (25 %). Kolejna grupa to członkowie którzy przybyli z Wołynia, Białorusi, Mazowsza, Podlasia i innych stron kraju. Członkostwo posiadają też pojedyncze osoby mieszkające w różnych miastach: Gdyni, Krakowie, Piasecznie, Malborku, czy Warszawie.
Z analizy dotyczącej struktury wykształcenia wynika, że większość z nich posiada wykształcenie średnie (51%), wykształcenie wyższe (34%), podstawowe bądź zawodowe (15%). Wielu z naszych członków przed emeryturą pracowało w swoich wyuczonych zawodach jako nauczyciele, lekarze, inżynierowie, pracownicy naukowi, rolnicy, farmaceuci. Są także dziennikarze, bibliotekarze, archiwiści, pielęgniarki, księgowe, i technicy.
Ponad dwudziestu naszych członków to rdzenni Warszawiacy, którzy jako dzieci wraz z rodzicami uczestniczyli w Powstaniu Warszawskim. Część z nich wysiedlona przez Niemców z Warszawy po powstaniu przeszła przez obóz selekcyjny w Pruszkowie (Dulag-121). Dziś jest tam Muzeum upamiętniające ten obóz, z bogatym archiwum dokumentów, internetową listą pamięci i znamiennym napisem „Tędy przeszła Warszawa" Ci ludzie, szczęśliwie ocaleni przybyli do Olsztyna w 1945 r. Dzięki poparciu Muzeum 9 października 2021 r. ukazały się nowe przepisy i rozporządzenia regulujące dla tych osób proces starań o uzyskanie uprawnień kombatanckich.
Obecni nasi członkowie to emeryci i renciści w większości po 80-tym roku życia. Zapisane do nas osoby liczą ód 78 do 96 lat. Najliczniejszą grupę stanowią osoby w wieku 80-85 lat (50%), wiek 85-95 lat to 25%, a trzy roczniki 70 latków(1943, 1944 i 1945 do 8 maja) 25%.
Można stwierdzić, że znacząca większość naszych członków-seniorów to ludzie schorowani i wymagający częstej opieki lekarskiej. Dlatego bardzo zależy im na szybkim dotarciu do przychodni i lekarzy - specjalistów czy rehabilitacji. W tym wieku ludzie szybko odchodzą i na długie terminy wizyt mogą się nie doczekać. Mimo wieloletnich starań Zarządów Stowarzyszeń Dzieci Wojny w Polsce podczas trzech Kongresów P. Dz. W. (2017, 2018 i 2019) sprawa nadania uprawnień kombatanckich dla tej grupy żyjących Seniorów nadal nie jest w Sejmie rozpatrywana.
W tym miejscu wyrażamy wdzięczność dla przyjaznych nam placówek ochrony zdrowia w Olsztynie (Szpitalowi MSWiA i Szpitalowi Uniwersyteckiemu) za przychylność w uwzględnieniu skrócenia kolejki na wizytę do specjalistów czy zaleconą rehabilitację jedynie na mocy lokalnego porozumienia z NFZ. Są też w Olsztynie przychodnie, które pomagają naszym członkom uzyskać wcześniejszy termin wizyty czy rehabilitacji.
Celem Zarządu Głównego naszego Stowarzyszenia są działania w kierunku integracji środowiska Dzieci Wojny, poprzez organizowanie pracy kulturalnej i społecznej. Dzięki życzliwości Dyrekcji Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej uzyskujemy lokal na spotkania integracyjne, z literatami organizujemy konkursy, prelekcje. Są też zajęcia rytmiczne i rekreacyjne. Organizujemy także wycieczki krajoznawcze do ciekawych miejsc. Niestety czas pandemii okresowo ograniczył te działania.
Najbiedniejszym udzielamy pomocy w trudnych potrzebach życiowych, poprzez współpracę z Bankiem Żywności, paczki i życzenia świąteczne.
Członkowie Zarządu pamiętają o tych Członkach, których już nie ma wśród nas oddając im należną cześć każdego roku w szczególnym dniu pamięci Dzieci Wojny 8 maja, ustanowionym na drugim Ogólnopolskim Kongresie Polskich Dzieci Wojny w Sali Kolumnowej Sejmu RP w Warszawie w 2017 r. Czynimy to uroczyście od 2018 r. już przy okolicznościowej tablicy upamiętniającej Polskie Dzieci Wojny na Placu Konsulatu Polskiego w Olsztynie.
Stanisława Ludwika Borodynko z domu Marczuk
